Demografi Balik Pulau

Balik Pulau merupakan sebuah bandar yang terletak di barat Pulau Pinang, Malaysia. Balik Pulau terkenal dengan buah durian dan buah pala ditanam oleh peladang Cina dan orang Melayu. Durian di sini sedap dan berbuah cantik kerana buahnya diikat dengan tali bergayutan rendah di atas pokok. Balik Pulau juga terkenal sebagai "The Village Behind The Island". Balik Pulau terletak dalam Daerah Barat Daya, satu daripada lima buah daerah pentadbiran negeri Pulau Pinang.

Buah durian

Secara congak, Balik Pulau mencakupi kawasan seluas hampir 200 km persegi, yakni hampir separuh Pulau Pinang (tidak termasuk Seberang Perai) ataupun sekitar 20%  negeri Pulau Pinang. Begitupun, penduduknya hanya berjumlah sekitar 50,000 orang, yakni cuma 3% penduduk negeri Pulau Pinang yang berjumlah sekitar 1.6 juta orang. Justeru, Balik Pulau secara amnya masih dalam kategori 'desa' dengan kebanyakan bahagiannya masih dipenuhi dengan hutan-hutan simpan, kawasan pertanian dan kampung-kampung tradisi.

Balik Pulau juga adalah salah satu daripada tiga belas kawasan Parlimen dalam negeri Pulau Pinang mencakupi tiga kawasan Dewan Undangan Negeri iaitu Teluk Bahang, Pulau Betong dan Bayan Lepas (tidak termasuk kawasan Perindustrian Bebas Bayan Lepas).

Muka Bumi

Peta Pulau Pinang

Balik Pulau terletak di belakang Bukit Bendera dan mengadap Lautan Hindi dan Selat Melaka. Oleh itu, ia terdedah kepada ombak besar seperti tsunami pada tahun 2004. Pekan ini agak terpencil dan lambat membangun berbanding dengan bandar Georgetown. Jalan perhubungan hanyalah jalan raya dan bot nelayan. Jalan raya dari Bayan Lepas di selatan dan dari Teluk Bahang di utara. Jalan tengah dari Relau. Jalan raya ini terpaksa mengelilingi kawasan berbukit-bukit seperti di air terjun Titi Kerawang.  Dari atas bukit anda dapat melihat kawasan Balik Pulau yang landai di tepi pantai.

Antara kampung yang terdapat di Balik Pulau ialah Kampung Batu Putih, Kampung Batu Kecil, Kampung Sungai Pinang, Kampung Sungai Rusa, Kampung Permatang Pasir, Kampung Pokok Manggis, Kampung Titi Teras, Kampung Permatang Tengah, Kampung Sungai Burung, Kampung Terang, Kampung Perlis, Kampung Genting, Kampung Genting Dalam, Kampung Shee Tan, Kampung Paya Simpang Empat Genting, Kampung Pagar Buluh, Kampung Masjid, Kampung Baruh, Kampung Seronok dan Kampung Binjai.

Secara keseluruhannya kawasan di sini menghijau kerana dijadikan hutan simpan. Antaranya ialah Hutan Simpan Bukit Gemuruh, Hutan Simpan Bukit Genting,, Hutan Simpan Pantai Aceh dan Hutan Simpan Teluk Bahang.

Antara lokasi berhampiran dengan Balik Pulau ialah Teluk Ara, Muka Head, Teluk Duyung, Teluk Aling, Sungai Tukun, Sungai Teluk Awak, Sungai Teluk Bahang,  Penang Butterfly Farm, Pusat Kebudayaan Pulau Pinang, Teluk Bahang, Teluk Mat Inca, Teluk Pisang, Teluk Nibung, Pantai Mas, Hutan Simpan Laksamana, Durian Orchards, Sungai Pinang, Air Terjun Titi Kerawang, Nutmeg & Clove Orchards, Bagan Kuala Sungai Pinang, Sungai Rusa, Sungai Samagagah, Sungai Air Putih, Titi Peropok, Hutan Simpan Balik Pulau, Kampung Melayu, Kuala Jalan Baharu, Kebun Besar, Sungai Burung, Pekan Genting, Sungai Nipah, Sungai Betung, Sungai Ara, Pulau Betung, Pasir Panjang, Teluk Dwalin, Gertak Sanggul, Teluk Gemuruh, Teluk Pasir Belanda, Teluk Bongkok, Teluk Kumbar, Teluk Arab, Teluk Pak Pajun, Teluk Cut, Teluk Pak Bidan, Panara dan Sungai Bayan Lepas.

Sejarah

Kawasan ini juga menerima kesan daripada kejadian Gempa bumi 26 Disember 2004. Terdapat satu lokasi yang sama taraf kepopularannya dengan durian iaitu Pantai Pasir Panjang. Pantai ini menerima tempias ombak tsunami pada 2004. Kem Pusat Latihan Khidmat Negara White House turut terdapat di sini. Resort ini menjadi pusat latihan kepada pelajar selepas menamatkan alam persekolahan.

Komposisi Penduduk dan Jenis Kemudahan Awam

Berdasarkan Bancian Penduduk Tahun 2005:

KETURUNAN	JUMLAH	PERATUS
Melayu	119,800	61.25%
Cina	52,300	26.73%
India	12,100	6.19%
Lain-Lain	11,400	5.83%
JUMLAH	195,600	100

Sumber: http://www.dbd.penang.gov.my

KETURUNAN	LELAKI	PEREMPUAN	JUMLAH
Melayu	59,900	60,000	119,800
Cina	27,427	24,873	52,300
India	6,484	5,616	12,100
Lain-Lain	4,950	6,450	11,400
JUMLAH	98,761	96,939	195,600

Sumber: http://www.dbd.penang.gov.my

Jenis Kemudahan Awam

BIL	KEMUDAHAN AWAM	BILANGAN
1.	Masjid	27
2.	Surau	28
3.	Tokong Cina	60
4.	Kuil Hindu	13
5.	Gereja	100
6.	Balai/Pondok Polis	15
7.	Balai Bomba	4
8.	Balai Raya	31
9.	Pejabat Pos	5
10.	Perpustakaan Awam	5
11.	Sekolah Menengah	11
12.	Sekolah Rendah	32
13.	Tadika	52
14.	Hospital Daerah	1
15.	Pusat Kesihatan	2

Sumber: http://www.dbd.penang.gov.my

Ekonomi Baru dan Masa Depan Balik Pulau

Perkampungan nelayan Pulau Betong

Aktiviti-aktiviti utama ekonomi Balik Pulau ialah pertanian & perikanan, pendidikan, pelancongan dan perusahaan-perusahaan lain kecil & sederhana.

Pasar ikan Pulau Betong

Jeti Pulau Betong

Sawah-sawah padi, ladang-ladang tanaman dan kebun-kebun buah masih mewarnai pemandangan sekitar Balik Pulau. Di sepanjang Jalan Balik Pulau, Jalan Bharu dan Jalan Sungai Rusa pula, terdapat warung-warung makan, gerai-gerai buah, kedai-kedai perkhidmatan dan pasar-pasar mini. Sektor pembuatan pula tertumpu kepada produk-produk makanan seperti keropok, sos, air minuman dan buah pala serta tak lupa juga kraftangan yang diusahakan oleh entiti-entiti seperti Koperasi Usahawan Kampung Balik Pulau (KUKAM) di Kampung Perlis, Pulau Betong dan Craft Batik di Teluk Bahang.

Keropok pisang dan sos tomato keluaran usahawan Balik Pulau

Kek Cawan, Kuih Peniram, Karipap Mini keluaran usahawan Balik Pulau

Tukang cucuk Satay Balik Pulau

Pembuat Bahulu Balik Pulau

Lebih separuh penduduk Balik Pulau pula berulang-alik melalui Jalan Tun Sardon dan Jalan Genting untuk bekerja atau berniaga di bandar-bandar berdekatan seperti George Town dan Kawasan Perindustrian Bayan Lepas.

Contoh lokasi program Homestay

Seawal tahun 2005, Kampung Perlis yang berdekatan dengan perkampungan nelayan di kawasan Pulau Betong dipilih sebagai salah satu lokasi program Homestay kelolaan Koperasi Pelancongan Pulau Pinang Bhd (KOPEL). Di puncak Bukit Relau pula, sebuah pusat pemandangan panorama Balik Pulau bernama Anjung Indah telah dinaik taraf pada tahun 2007, melengkapkannya dengan fasiliti awam seperti surau & tandas, serta gerai-gerai makanan dan buah-buahan tempatan. Tumpuan pelancongan yang lain termasuklah sebuah Taman Negara seluas 1,266 hektar dan Taman Rimba seluas 32 hektar di Teluk Bahang, Pantai Pasir Panjang di Pulau Betong (yang juga menghoskan Pusat Latihan Khidmat Negara White Resort) dan beberapa resort swasta di lerengan bukit-bukit dari Teluk Bahang hingga ke Bukit Genting.

Lewat tahun 2008, sebuah kompleks pasar awam moden (yang terbesar di Pulau Pinang) telah dibuka  menyediakan lebih 150 gerai jualan basah & kering, fasiliti dewan & surau serta sebuah pusat khidmat Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP) & pusat khidmat Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) Daerah Barat Daya, dan disebelahnya,  sebuah  hab  bas awam Rapid Penang yang menghubungkan Balik Pulau dengan bandar-bandar sekitarnya seperti Paya Terubong, Air Itam, Georgetown,  Relau,  Sungai Ara,  Teluk Kumbar dan Bayan Lepas dalam lingkungan 20-40 minit perjalanan. Di perkarangan ini jugalah diadakan sebuah Pasar Tani FAMA setiap pagi hari minggu, dan sebuah Pasar Malam setiap hari Jumaat, yakni di kawasan-kawasan letak kereta yang luas.

Lanjutan daripada penubuhan pusat-pusat pendidikan khusus di Balik Pulau sejak era 80-an lagi, yang kini termasuk Maktab Rendah Sains MARA (MRSM), Pusat Giat MARA, Kolej Kemahiran Tinggi Balik Pulau, Island College of Technology dan Sekolah Teknik Balik Pulau, Balik Pulau akan menyaksikan lebih banyak institusi-institusi pendidikan khusus seperti Sekolah Agama al-Mashoor, Politeknik Balik Pulau, Prince of Wales International School dan khabarnya beberapa buah universiti yang akan mula bertapak di Balik Pulau dalam tempoh terdekat.

Pembangunan di Balik Pulau

Balik Pulau di tahun 2010 bagaimanapun, sesuai dengannya sebagai pusat pentadbiran Daerah Barat Daya, sedang mengalami pembangunan yang agak pesat dengan kompleks-kompleks awam baru yang telah siap atau hampir siap dibina di sepanjang Jalan Balik Pulau dari Kongsi hingga ke Simpang Empat-Genting - sebuah Masjid Daerah, sebuah Ibu Pejabat Polis, sebuah Perpustakaan, sebuah Mahkamah dan sebuah Mahkamah Syariah. Malah Balik Pulau juga telahpun dicakupi dengan liputan jalur lebar berwayar melalui TM dan tanpa wayar melalui Celcom dan Maxis, dan wajarnya khidmat Unifi TM dalam jangka masa terdekat.

Taman-taman perumahan & beberapa sekolah baru juga tumbuh macam cendawan di Kongsi, Sungai Rusa, Sungai Burung dan Simpang Empat. Di Botanica.CT misalnya, sedang dibangunkan sebuah kawasan perumahan dan komersil seluas 300 ekar, dan terbaru, kerajaan negeri Pulau Pinang telah mengumumkan rancangan untuk membangunkan kawasan seluas 200 ekar sebagai zon 'pendidikan cemerlang.